Rusthoven

Rusthoven is een tichelborg met voormalig tichelwerk aan de weg langs het Damsterdiep op het grondgebied van Wirdum, ten noordwesten van Eekwerderdraai in de gemeente Loppersum van de Nederlandse provincie Groningen. De borg en steenfabriek liggen naast de borg Ekenstein.

In 1650 werd een trekschuitverbinding opgezet over het Damsterdiep tussen Groningen en Appingedam. Twee jaar eerder liet burgemeester van Groningen Johan Eeck (sr.) Ekenstein bouwen als buitenverblijf. Uit onderzoek is gebleken dat er waarschijnlijk voor de bouw van Rusthoven ook reeds een gebouw heeft gestaan. Blijkens een gevelsteen in de oostgevel werd Rusthoven in 1686 gebouwd, waarschijnlijk door zoon Johan Eeck (jr.), eveneens burgemeester van Groningen. Johan Eeck (jr.) was althans de eigenaar van Rusthoven in 1695, het eerste jaar waarin de borg werd genoemd. In 1713 overleed hij zonder kinderen na te laten. In zijn testament bepaalde hij dat de borg overging naar Catharina Maria de Lairesse en na haar dood aan haar schoonzoon Gerhard Schaffer. Schaffer was drost van de Oldambten (Klei-Oldambt en Wold-Oldambt) en woonde er dus waarschijnlijk niet zelf, maar op de Drostenborg in Zuidbroek. Bij zijn dood in 1733 werd de borg bewoond door een weduwe met de achternaam Canter. De borg werd het jaar erop door Schaffers schuldeisers verkocht aan de schoonzoon van Schaffer, Wigbold Aldringa. Na zijn dood erfde zijn dochter Barbera Albertina in 1744 de borg. In 1752 ruilde zij de borg met haar neef Wigbolt Gerhard Aldringa tegen bezittingen in het Westerkwartier. Nadat Wigbolt in 1764 de Wirdumse Fromaborg verkreeg, verkocht hij Rusthoven het jaar erop aan de Groningse zilversmid Frederik van Halsema. Na er slechts twee jaar te hebben gewoond, overleed deze reeds en kwam de borg bij de boedelscheiding aan zijn zoon, rechtshistoricus en redger van Loppersum en Wirdum Diderik Frederik van Halsema. In 1784 overleed hij. Zijn weduwe Trijntje Willems Tichelaar, dochter van een steenfabrikant, hertrouwde in 1786 met Hindericus Wijchgel en na diens dood met Johannes Wijbes de Vries van Jubbega. In 1787 had de borg blijkens een inventarislijst ook een schathuis.

In 1955 kocht een zekere Van der Veen  de inmiddels vervallen borg Rusthoven. Hij liet de zeer vervallen schuur erachter en de stookhut ernaast slopen. In zeven jaar tijd liet hij de borg herstellen, waarbij ook de pleisterlaag verdween. In 1969 liet hij als ingangspoort de huidige twee ingangspeilers met natuurstenen bekroningen plaatsen, die afkomstig zijn van het in 1955 afgebroken landhuis Vredenhoven uit Eexta. Aan de achterzijde van de poort is de naam 'Vredenhoven' te lezen. Van der Veen liet ook bomen kappen en plantte nieuwe aan. In 1985 verkocht hij de borg aan de Groninger Borgen Stichting. Een jaar later verhuurde deze de borg aan de kunstenares Annet Bakker, die er vervolgens heeft gewerkt en gewoond tot september 2012. Zij hield er exposities met moderne kunst, ook van eigen hand. In 1987 werd de borg gerestaureerd onder leiding van architect Piet de Vrieze. In 1990 werd de tuin opnieuw aangelegd naar plannen van Copijn Utrecht Groenadviseurs BV. Hierbij werden na 140 jaar ook de grachten weer uitgegraven. In 2005 werd de Groninger Borgen Stichting ontmanteld en kocht Annet Bakker de borg. In de jaren erna werd het oude tuinhuisje uit 1847 herplaatst op het landgoed. Bakker vond het pand echter toch te groot en zette in 2010 de borg te koop. In juli 2012 is de borg verkocht. De nieuwe eigenaar zal de restauratie en het onderhoud ter hand nemen, met als doel Rusthoven in goede staat te brengen en een lange toekomst te garanderen. De openbare functie blijft behouden. De borg zal af en toe ook worden opengesteld voor rondleidingen en bezoek.